KOLON KANSERİ
KOLON KANSERİ NEDİR?
Kolon kanseri, genellikle hücresel DNA’da meydana gelen mutasyonlar sonucu gelişir. Bu mutasyonlar, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasına ve tümör oluşumuna yol açar. Kolon kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörler bu süreci etkileyebilir.
– Genetik Mutasyonlar: Ailesel adenomatöz polipozis (FAP) ve Lynch sendromu (herediter non-polipozis kolorektal kanser, HNPCC) gibi kalıtsal durumlar, kolon kanseri riskini önemli ölçüde artırır.
– İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları: Uzun süreli ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi durumlar kolon kanseri riskini artırabilir.
– Sporadik Vakalar: Çoğu kolon kanseri vakası, belirli bir aile öyküsü olmaksızın ortaya çıkar.
Risk Faktörleri
Kolon kanseri riskini artıran çeşitli faktörler bulunmaktadır:
– Yaş: Kolon kanseri genellikle 50 yaş üstü kişilerde daha sık görülür.
– Ailede Kolon Kanseri Öyküsü: Ailede kolon kanseri veya polip öyküsü, riski artırır.
– Diyet: Kırmızı et ve işlenmiş gıdalar açısından zengin, lif açısından fakir bir diyet kolon kanseri riskini artırabilir.
– Fiziksel Aktivite Eksikliği: Sedanter yaşam tarzı kolon kanseri riskini artırabilir.
– Obezite: Yüksek vücut kitle indeksi (BMI) kolon kanseri ile ilişkilendirilmiştir.
– Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi riski artırabilir.
– Diyabet: Diyabet hastalarında kolon kanseri riski daha yüksektir.
Klinik Bulgular
Klinik Bulgular
Kolon kanseri genellikle erken evrelerde belirgin semptomlar göstermeyebilir. Ancak ilerleyen evrelerde şu belirtiler görülebilir:
– Dışkıda Kan: Dışkıda gizli veya görünür kan bulunması.
– Dışkı Alışkanlıklarında Değişiklik: İshal, kabızlık veya dışkı şeklinde değişiklikler.
– Karın Ağrısı ve Rahatsızlık: Karında kramp, şişkinlik veya sürekli rahatsızlık hissi.
– İnkomplet Boşalma Hissi: Bağırsakların tamamen boşalmadığı hissi.
– Zayıflama: Nedensiz kilo kaybı.
– Yorgunluk: Genel enerji düşüklüğü ve zayıflık hissi.
– Anemi: Gizli kanama sonucu demir eksikliği anemisi gelişebilir.
Tanı Yöntemleri
Kolon kanseri tanısı, genellikle rutin tarama testleri veya semptomların değerlendirilmesi yoluyla konur.
– Kolonoskopi: Tanı için en yaygın kullanılan yöntemdir. Kolonoskopi sırasında, doktor bir kamera ile kolonun içini görüntüler ve şüpheli bölgelerden biyopsi alabilir.
– Gaitada Gizli Kan Testi (FOBT): Dışkıda gizli kanı tespit etmek için yapılan bir testtir.
– CT Kolonografi (Sanal Kolonoskopi): Kolonun detaylı görüntülerini elde etmek için BT taraması kullanılır.
– Biyopsi: Kolonoskopi sırasında alınan doku örnekleri laboratuvarda incelenir ve kanserli hücreler olup olmadığı belirlenir.
– Kan Testleri: CEA (karsinoembriyonik antijen) gibi belirteçlerin seviyeleri, bazı kolon kanseri türlerinde yükselmiş olabilir.
Tedavi Yöntemleri
Kolon kanserinin tedavisi, kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
– Cerrahi: Erken evredeki kolon kanseri genellikle cerrahi olarak çıkarılır. Daha ileri evrelerde, kanserin yayıldığı alanların da çıkarılması gerekebilir.
– Polipektomi: Küçük, erken evredeki kanserler kolonoskopi sırasında çıkarılabilir.
– Parsiyel Kolektomi: Kanserli kolon segmentinin ve çevresindeki sağlıklı dokunun cerrahi olarak çıkarılması.
– Stoma: Bağırsakların dışa açılması gerekebilir (kolostomi), özellikle büyük bir kısmın çıkarılması gerektiğinde.
– Kemoterapi: Cerrahi sonrası (adjuvan kemoterapi) veya ameliyat öncesi (neoadjuvan kemoterapi) kanser hücrelerini küçültmek veya yok etmek için kullanılan ilaç tedavisidir.
– Radyoterapi: Özellikle rektum kanseri için, tümörü küçültmek ve semptomları hafifletmek amacıyla kullanılabilir.
– Hedefe Yönelik Tedavi: Kanser hücrelerine spesifik proteinleri hedef alan ilaçlar kullanılır (örneğin, bevacizumab, cetuximab).
– İmmünoterapi: Vücudun bağışıklık sistemini kanser hücrelerine saldırması için uyaran tedavilerdir. Özellikle MSI-H veya dMMR pozitif tümörlerde etkili olabilir.
Kolon kanserinin erken teşhisi, tedavi başarısını önemli ölçüde artırır. Bu nedenle, özellikle risk faktörleri taşıyan bireylerin düzenli olarak tarama testlerine girmeleri önerilir.
KOLON KANSERİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
01.
Kolon kanseri evreleri nelerdir?
Kolon kanseri dört evreden oluşur. Birinci evrede kanser bağırsak duvarına yayılmıştır. Evre 2’de tüm bağırsak katlarına kanser yayılmıştır. Evre 3’te kanser lenf bezlerine yayılır. Evre 4’te karaciğer, karın zarı ve akciğer gibi yerlere sıçrama olur.
02.
Kolon kanseri 1. evre belirtileri nelerdir?
Kolon kanserinin 1. evre belirtileri, kabızlık, ishal, dışkı renginde ve şeklinde değişiklik, dışkıda kan, anüste kanama, aşırı gaz ile birlikte karın kramplarıdır.
03.
Kolon kanseri hangi yaşlarda görülür?
Hayatın her evresinde görülebilecek kolon kanseri sıklıkla ileri yaşlarda görülür. Temelde ileri yaş faktörünün önemli olduğu kolon kanserinde genetik yatkınlık, hareketsizlik, aşırı kilo, alkol, tütün kullanımı ve aşırıya kaçan işlenmiş et tüketimi başlıca risk oluşturur.
04.
Kolon kanserinin en önemli belirtisi nedir?
Kolon kanserinde kalın bağırsağın makat bölgesine yakın olan 15 cm’lik kısımdan gelen kanama en önemli belirtileri arasında yer almaktadır. Ancak kalın bağırsağın ince bağırsağa yakın olan başlangıç kısmından kaynaklanan kolon kanserleri, makattan daha çok gizli kanama ile kan kaybına yol açar ve kansızlık ile kendini gösterir.
05.
Kolon kanseri kanaması nasıl olur?
Kolon kanseri belirtileri arasında yer alan makatta kanama taze, parlak kırmızı şeklinde olabilmektedir.
06.
Kolon kanseri tamamen iyileşir mi?
Kanser türlerinin birçoğunda hastalığın farklı organlara yayılma ve sıçrama durumu söz konusu olabilir. Genellikle kolon kanseri karaciğere metastaz yapabilir. Bu durumu önlemek için ameliyat sonrası kemoterapi uygulanabilmektedir.
