METASTATİK KANSER
METASTATİK KANSER NEDİR?
Metastaz, kanserin kaynağını aldığı organdan daha uzak bir bölgeye yayılmış olmasını ifade eder. Metastaz, kanser hücrelerinin orjininden, kan dolaşımı veya lenf damarları yoluyla vücudun başka bir bölümüne yayıldığında ve yeni tümör odakları oluşturduğunda saptanabilir hale gelir.
Kanser şu üç yoldan biriyle yayılabilir:
- Doku yoluyla:Kanser, başladığı yerden yakın alanlara doğru komşuluk yoluyla büyüyerek yayılabilir.
- Lenf sistemi aracılığıyla:Kanser hücreleri, lenf damarlarından vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
- Kan yoluyla:Kanser hücreleri, kan damarlarından vücudun diğer bölgelerine hareket edebilir.
Lenf düğümleri, kanserin metastaz yaptığı en yaygın yerdir. Kanser hücreleri ayrıca karaciğer, beyin, akciğerler ve kemikler gibi farklı organlara da yayılma eğilimindedir. Bazı kanser türlerinin belirli organlara yayılma olasılığı daha yüksektir. Örneğin prostat kanseri en sık olarak kemiklere yayılır. Kemik dokusundan kaynaklanan kanser hücreleri ise en sık olarak akciğer dokusuna yerleşme eğilimindedir.
METASTATİK KANSERİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Metastatik kanser, birincil tümörden vücudun diğer bölgelerine yayılan kanser hücreleri tarafından oluşur ve hastada çeşitli semptomlara yol açar. Semptomlar, kanserin türüne ve yayıldığı organlara bağlı olarak değişir. Örneğin, beyin metastazları baş ağrısı, nöbetler, görme sorunları ve baş dönmesi gibi belirtiler gösterirken, karaciğer metastazları iştah kaybı, şişkinlik, hazımsızlık ve sarılık gibi semptomlara neden olabilir.
Metastatik kanserin ayırt edici özellikleri şunlardır:
Hareketlilik ve İstila: Metastatik hücreler, bazal membranı bozarak ve bağ dokusuna geçerek yerel mikro çevreyi değiştirir. Kanser hücrelerinin hareket edebilme kapasitesi, metastaz için yeterli değildir; hayatta kalmaları da gereklidir.
İkincil Bölgeleri Değiştirme Yeteneği: Kanser hücreleri, yeni hücreler toplar, bağışıklık sistemini engeller ve çevredeki dokuları yeniden yapılandırır. Bu süreç, tümörün çevresindeki stroma ve diğer hücrelerin normal işlevlerini değiştirir.
Plastisite: Kanser hücreleri, hem birincil hem de ikincil tümörlerde dinamik bir şekilde metabolizmalarını uyarlayarak büyümeyi sürdürür. Ayrıca, hücrelerin büyüme oranlarını ve ilaç direncini etkileyebilir.
İkincil Dokuları Kolonize Etme Yeteneği: Metastatik kanser, birincil tümörden ayrılan ve hayatta kalan hücrelerin vücudun başka bölgelerinde kök salma yeteneğine sahip olmasıyla tanımlanır. Eğer bu hücreler yeni bölgelerde kök salamazsa, metastaz gerçekleşmez.
Metastaz Tohum ve Toprak Teorisi Nedir?
Stephen Paget’in 1889’da öne sürdüğü “tohum ve toprak” teorisi, bazı organların birincil tümörlerin metastazına diğerlerinden daha yatkın olduğunu belirtir. Bu teoriye göre, kanser hücrelerinin yayılabilmesi için, bu hücrelerin hayatta kalabilecekleri uygun bir “toprak” bulmaları gerekir. Örneğin, prostat kanseri genellikle kemiklere, kolon kanseri karaciğere ve mide kanseri yumurtalıklara metastaz yapar.
Paget, kanser hücrelerinin yayılmak için benzer özelliklere sahip bölgeleri tercih ettiğini belirtir. Örneğin, meme kanseri hücreleri kalsiyum yönünden zengin kemiklerde daha iyi çoğalabilir.
James Ewing, 1928’de bu teoriyi eleştirmiştir. Ewing, metastazın anatomik ve mekanik yollarla gerçekleştiğini öne sürerek, kanser hücrelerinin lenfatik kanallar ve kan damarları yoluyla yayıldığını belirtmiştir.
Metastaz Önlenebilir Mi?
Metastazın önlenmesi, kanserin türüne ve hastanın yaşına bağlı olarak değişir. Bazı hastalarda metastazı önlemek mümkün olabilir, ancak genel olarak tamamen önlenmesi şu an için mümkün değildi
METASTATİK KANSER HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
01.
Metastatik kanser nedir?
Metastatik kanser, birincil tümörden vücudun diğer bölgelerine yayılan kanser hücrelerinin neden olduğu bir durumdur. Bu yayılma, kanser hücrelerinin yeni bölgelerde yeni tümörler oluşturmasına yol açar.
02.
Metastatik kanserin belirtileri nelerdir?
Belirtiler, metastazın yayıldığı organa bağlı olarak değişir. Örneğin, beyin metastazları baş ağrısı ve nöbetlere, karaciğer metastazları ise iştah kaybı ve sarılığa neden olabilir.
03.
Metastatik kanser nasıl teşhis edilir?
Teşhis genellikle görüntüleme yöntemleri (BT, MRI, PET taraması), biyopsi ve kan testleri ile yapılır. Bu testler, kanser hücrelerinin vücudun diğer bölgelerinde var olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.
04.
Metastatik kanser tedavi edilebilir mi?
Metastatik kanser tedavi edilebilir, ancak tedavi genellikle hastalığın evresine ve yayıldığı bölgelere bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi, kemoterapi, radyoterapi, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapiler bulunur.
05.
Metastatik kanserin prognozu nedir?
Prognoz, kanserin türüne, yayılımına ve genel sağlık durumuna bağlıdır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile yaşam süresi ve kalitesi artırılabilir, ancak genellikle metastatik kanser tedavi edilemez.
06.
Metastatik kanserden korunmak mümkün müdür?
Metastazın tamamen önlenmesi şu an için mümkün değildir. Ancak, erken teşhis ve düzenli takip, metastatik kanser riskini azaltabilir ve hastalığın ilerlemesini kontrol altında tutabilir.
